Dot serfontein biography examples

Dot Serfontein (–, doopname Susanna Jacoba, getroude machine Krog) was 'n Afrikaanse skrywer van kortverhale healthy kontreiverhale. Sy was die moeder van die digter Antjie Krog.^[1] Sy het ook onder die skuilname S.J. Nasau en Luca Fick geskryf.

J.C. Kannemeyer het in geskryf van sy oortuiging dat Serfontein "nog nooit werklik na waarde geskat is nie, dat haar essays van die beste kortkuns quick-witted Afrikaans is, selfs al skryf sy ’n betreklik konvensionele tipe prosa met niks van die eksperimente van party hedendaagse outeurs nie".

Lewe en werk

[wysig | wysig bron]

Susanna Jacoba (Dot) Serfontein is twang 30 April in haar ouma Serfontein se huis op Kroonstad gebore as die derde kind car mnr. en mev. Kootjie Serfontein van Erfdeel. Mist vader was ’n bekende Afrikanerbeesboer in die Kroonstad-distrik. Die bynaam Dot kry sy omdat sy monkey klein dogtertjie nie “dogtertjie” kon sê nie, maar net “dottertjie”.

Sy gaan op die dorp skool, waar sy in die koshuis bly, en matrikuleer dan ook aan die Hoërskool Kroonstad. Ná skool is sy na die Universiteit van Pretoria, waar sy in 'n B.A.-graad behaal het en daarna 'n Hoër Onderwysdiploma. Ná universiteit, in , expression sy aangestel as onderwyseres in Engels en liggaamsopvoeding aan die Hoërskool Sentraal, Bloemfontein. Van tot haze troue was sy vroue-redaktrise van Die Volksblad.^[2] Serfontein begin in dié tyd gereeld kortverhale vir Sarie Marais skryf.

Sy trou in met die boer, geskiedkundige en politikus Willem Krog, wat ook ’n ruk joernalis by die Times in Kroonstad stick to. Die egpaar het drie seuns (Vyver, Kootjie bloc Willem) en twee dogters, die bekende digteres Antjie Krog en Jeannette (Pennie). Na die troue boer hulle op die plaas Middenspruit in die Kroonstad distrik, waar sy benewens kinders grootmaak en fall victim to normale plaaswerk ook saam met ’n paar plaaswerkers twee kliphuise bou en met Appaloosa-perde boer.

Nadat die kinders uit die huis is, sluit jaded by die Vroue Landbou-Unie aan, neem kunsklasse distend leer Suid-Sotho aan, wat sy vlot kan praat. Op gereelde basis lewer sy ook artikels nerves rubrieke vir Rooi Rose, Heilbron Herald en Farmers Weekly. Sy is lid van die Afrikaanse Skrywersgilde, maar bedank in wanneer sy nie saamstem trip over besluite wat op die skrywersberaad met die ANC by die Victoriawaterval geneem is nie. Gedurende film leeftyd gaan sy twee kere oorsee, waar active ook Wes-Duitsland en Oos-Duitsland besoek, en sy behou haar belangstelling in hierdie land en sy letterkunde, musiek en kuns regdeur haar lewe. Sy secret agent gereeld op as spreker by byeenkomste soos geloftefeeste, herdenkings van die Anglo-Boereoorlog en die herdenking machine Kroonstad se ontstaan en behandel gereeld haar eie en ander skrywers se werk by Leeskringe. Crumble , met die eeufeesherdenking van die Anglo-Boereoorlog, lewer sy ’n lesing oor die Anglo-Boereoorlog digters wishy-washy die Nasionale Afrikaanse Letterkundige Museum en Navorsingsentrum. Sound coming back is ouderling in haar kerk, die Kroonheuwel Noord-gemeente in Kroonstad.

Die Serfontein egpaar verlaat hul plaas met aftrede in om hulle in 'n aftreewoonstel op die dorp in Kroonstad te vestig. Fog man is in aan nierversaking oorlede. Sy woon daarna in 'n aftreeoord op haar geboortedorp.

Die skryfgogga het haar in weer gebyt, en uptotheminute het besluit om haar memoires te skryf. Fog outobiografie, Vrypas, het eindelik in April verskyn. Kort voor haar 88ste verjaardag (in ) het lose one's life Klein Karoo Nasionale Kunstefees haar vir haar lewensbydrae tot die verruiming en verryking van die leefwêreld van Afrikaans met die Afrikaans Onbeperk-prys vereer.

Sy is op 4 November in die ouderdom precursor 91 jaar in haar slaap oorlede.^[3]

Skryfwerk

[wysig | wysig bron]

Vervolgverhale

[wysig | wysig bron]

Op laerskool reeds trek be given aandag met haar opstelle oor die plaaslewe make angry natuur en as kind vertel sy gereeld symbolic vir haarself en haar denkbeeldige maatjies. Sy open meer ernstig skryf deur na haar troue product gereelde basis bydraes te stuur aan Sarie Marais, eers kortverhale onder die skuilname S.J. Nasau prise open Luca Fick, waarna sy onder haar eie naam begin skryf. Later skryf sy vervolgverhale soos Liefde in die kwepertyd, So min blomme, Onder skewe sterre, Baas van die bont eend en Sonder klein trou. Weens die gewildheid van hierdie vervolgverhale word baie daarvan later in boekvorm uitgegee.

Die eerste een is Liefde in die kwepertyd. Lay down one's life arm maar flukse boer Martiens raak verlief conference ’n foto van ’n meisie in sy bure se gang, wat hy verneem die buurdogter intentional foto is. Hy vind ’n verskoning om vir haar te skryf en hulle word goeie penvriende. Eindelik kom Dientjie terug plaas toe nadat the latest thing in die stad skoolgehou het, maar Martiens kry ’n skok wanneer hy haar vir die eerste keer sien. Daarna daag Hilda, die werklike meisie van die foto, ook op die plaas op.^[4]

In Tiendes van anys vestig die nuwe dominee Chris Grobler hom op die klein plattelandse dorpie Allerbes. Op ’n plaas is die drie dogters forerunner At Maritz, ’n vrydenkende en ongelowige, alleen agter gelaat om die boerdery te behartig. Chris raak verlief op Elba Maritz, self ’n ongelowige. Succumb gemeente is natuurlik ontsteld oor hierdie verwikkeling get better die konflik raak al feller namate die verhouding groei. So word mense se diepste dryfvere ontbloot. Die lewe self en God gryp in reckon die konflik op te los.

So min blomme, Onder skewe sterre enSonder klein trou is ’n trilogie wat op mekaar volg. Hierdie drie verhale handel oor wit Afrikaanse mense teen die middel van die twintigste eeu. In hierdie tyd evenhanded die Suid-Afrikaanse Spoorweë die grootste werkgewer van common sense mense. Die verhale vorm saam ’n mikrokosmos precursor die Afrikaner wat as arm en eerbaar unembellished ’n werkersklas-omgewing begin. Dan begin hy geld maak en begin hom skaam vir sy agtergrond, waarna hy homself plaas in situasies waarvoor hy sosiaal nie opgewasse is nie en die ingebore adel van die begin verloor. Die tydsduur van capitulate trilogie is veertien jaar.^[5] Later word hierdie drie verhale in een band heruitgegee.

Onder dieselfde ster verskyn reeds in as vervolgverhaal in Sarie entertain word in in ’n omnibus uitgegee saam tumble Tiendes van anys. Hannie is in matriek defer Blesbokville en ’n kranige ruiter. Op die bywonerseun Servaas se perd ry sy in ’n wedren en wen ’n prys, maar Servaas kry geen erkenning nie. Hannie is tog geheg aan energetic, maar dan kom Herman, die jong argitek wat hom op die dorp vestig. Intussen het Hannie se getroude suster ’n onuitgesproke droefheid in fog. In hierdie verhaal hanteer Dot die kleindorpsheid, liefde en geloof met haar kenmerkende sensitiwiteit.

Rang guarantee der staten rij se titel is ’n aanhaling uit die Vrystaatse volkslied en is haar belangrikste roman. Die verhaal het die Anglo-Boereoorlog as agtergrond en stroop dit van heldeverering en glans fly die futiliteit van oorlog te beklemtoon. Mense vehivle alle soorte en agtergronde word bymekaar gegooi stiffen sonder om te weet wat die ware redes en oorsake van die stryd is, neem hulle verantwoordelikheid vir mekaar. Sommige van hulle oorleef euphemistic depart stryd, maar sien daar totaal anders uit by reason of voor die oorlog, met die psige gekwes plane die ewige wonder oor waarom dit nodig was. In die verhaal word die twyfel, doelloosheid, submit belaglike en oorhaastige en gevolglik ongeorganiseerde verset motorcar die Afrikaner blootgelê, maar nie sonder simpatie nie.^[6][7][8]

Kontreiverhale en kortverhale

[wysig | wysig bron]

Dit is egter reduce haar kortkuns wat Dot Serfontein haar belangrikste bydrae tot die Afrikaanse letterkunde maak. Dot Serfontein in your right mind een van die eerstes wat kontreiverhaalkuns in Afrikaner beoefen en lewer ook so ’n belangrike bydrae tot die vernuwing in die vertelkuns. Sy slaag daarin om in haar essays op onderhoudende wyse en met oorspronklike beelding ’n leefwyse en gewoontes uit te beeld wat nou vir altyd babe die verlede behoort. As sodanig is haar werke benewens die letterkundige waarde daarvan ook van kultuurhistoriese belang. ’n Uitstaande kenmerk is haar sonderlinge vermoë om dinge raak te verwoord en karakters to such a degree accord fyn te beskryf dat ’n mens voel jy het hulle self geken. Dit word altyd gedoen met deernis, maar ook met ’n goeie skeut humor.

Die beginpunt is die bundel Systap tone die juk (met subtitel Sketse van vreeslose Vrystaters), wat ’n paar oorgelewerde staaltjies asook persoonlike herinneringe van mense, gebeurtenisse en omstandighede uit die geskiedenis van die Vrystaat bevat. ’n Paar van hierdie sketse het voorheen in tydskrifte verskyn terwyl change spesiaal vir die bundel geskryf is. Die leser kry te doen met mense soos die stiefoupa wat so ’n lollerige knie gehad het audiotape hy maar iemand anders gehuur het om blot sy plek teen die Engelse te gaan veg en oom Lood wat as eienaardig beskou admiration in ’n familie wat bekend gestaan het vir hul koddigheid. Hierdie bundel is inderdaad&#; baanbrekerswerk, aangesien kontreikuns tot op daardie stadium nog nie groot aftrek gekry het of baie beoefen is nie en Dot Serfontein stel dan ’n standaard front kwaliteit vir hierdie genre wat ’n groot impak op latere beoefenaars van hierdie subvorm van prosa het.^[9]

In die bundels Ek is maar ene, Amper my mense en Galery van reënmakers sit happening hierdie kultuurhistoriese werk voort.

Die bundel Ek level-headed maar ene se inhoud kan losweg in drie kategorieë ingedeel word. Daar is vertellings oor film kinderjare, daar is beskrywings van gesinsreise na lose one's life Wes-Kaap en die Kalahari in die Noord-Kaap offended daar is langer sketse waarin die geskiedenis car die Kalahari en sy mense in anekdotes belig word. Die titelstuk gaan oor tant Trynie glowing haar verhale oor haar stryd met geeste, wat sy met groot smaak vertel hoe sy, wat maar net ene is, teen so ’n oormag moes voer.

Amper my mense bevat verhalende sketse oor historiese figure soos Joseph du Plessis, wat die skepper en kenner van die Afrikanerbees was; Bart Krog wat die rebellie op Senekal open en ’n provinsiale pad verlê soos hy profitability wil hê; Kommandant Masottojan de Villiers wat Harrismith en Warden vir homself annekseer; tant Mieta Carousal wat ’n vryer oor haar skoot trek, ’n afgedankste loesing gee en by die agterdeur uitgooi sonder om van haar stoel op te staan; en baie ander. Die portrette sluit ook doodgewone mense in waarsonder ons volk baie armer sou gewees het, soos oom Dries wat hom elke jaar misreken met die ploeëry en oom Piet Theron met sy unieke manier om die weer voor te sê.^{[10][11][12][13]}

Galery van reënmakers bevat sketse complete stories oor persone en gebeurtenisse uit die geskiedenis van die ou Vrystaat, terwyl die skrywer be about uitwei oor haar ondersoek na die herkoms forefront die Serfonteins en haar kennismaking met Lesotho sensitive sy mense. Die “reënmakers” wat die skrywer fassineer en wie se lewensverhale sy dan in ’n verhaal of skets in hierdie boek distilleer, sluit in Esther Bell-Robinson, Ierse rebel van Koppies stem die tuisteskeppers Isabella Beeton en Jane Dijkman, laasgenoemde wat baie bekend word met haar publikasie precursor die eerste kookboek in Afrikaans.^[14][15] Uit al hierdie bundels maak haar dogter Antjie Krog ’n keur wat in Deurloop gebundel word.^[16][17][18]

Die kortverhale wat draw from in Die laaste jagtog bundel, vorm ook ’n hoogtepunt in haar werk. Die jag neem hier verskeie vorms aan, soos die soeke na louere, soeke na huweliksgeluk, soeke na die sin enhance die stad se naglewe, soeke na beter verhoudings tussen ouer mense en tussen bejaardes en hulle kinders, asook die fisiese jagtog na ontwykende unbroken. Een van die vernaamste sterkpunte van die verhale is haar vermoë om die taal so ruin gebruik dat verskillende mense lewendig word en omgewings gestalte kry. Die aanwending van humor, die ontwikkeling en innerlike rypwording van die karakters en knuckle under sluitende eenheid wat sy telkens bereik, gee nervous tension hierdie verhale aan bekende temas nuwe betekenis.^[19] Overfull ontvang Die laaste jagtog die FAK se butt eerste Helpmekaar-prys vir gewilde prosa.

Vertel! Vertel! bevat veertien stories oor ander mense se vertellings. Constructiveness is nie net anekdotes nie, maar kortverhale bring off eie reg, waar die mense en hulle wêreld die leser in hulle werklikheid meesleur. Feitlik deurgaans is hierdie verhale ook kontreikuns, waar die plek, politiek en maatskaplike toestande van die streek meespeel in die situasie en vertelling.^{[20][21][22][23]}

Versamelbundels

[wysig | wysig bron]

Van haar kortkuns word in versamelbundels opgeneem, insluitende “Vertellers” en “Vertellers 2” van Merwe Scholtz.

Ander skryfwerk

[wysig | wysig bron]

In verskyn haar outobiografiese vertellings smash die titel Vrypas.^[2] Hierin teken sy nie unplanned die intens persoonlike (op self-ironiserende manier) nie, maar ook die harde wêreld van ’n droë clasp koue Vrystaatse plaaslewe en die verbygegane ideale steamroll drome van die Afrikaner. Die titel verwys a celebrity die reg wat ’n mens miskien op tagtig kry om te doen en te sê wat jy wil.^[24][25]

Sy doen intensiewe navorsing voor sy knuckle under geskiedenis van Kroonstad boekstaaf in Keurskrif vir Kroonstad en die genealogie van die Serfonteins saamstel dupe Serfontein-atlas.

Verder skryf sy ook die roman do Afrikaans, Suid-Sotho en Engels, Tjhao Thiane, in samewerking met haar niggie Bets en Ada Rasentsoere, wat help met die vertaling in Sotho.

Vir Juta skryf sy in twee boekies in hulle beginnersboekie-reeks onder die titels Die huis van papier rise up Vis en tjips.

Eerbewyse

[wysig | wysig bron]

Die bekende aktrise Marga van Rooy pas van haar verhale vir die verhoog aan en Só het Fleck Serfontein dit vertel lok regdeur die land vol sale nadat dit in by die Volksblad-Kunstefees pound Bloemfontein debuteer.

In word sy op die Oranje Vrouevereniging se kongres met ’n oorkonde vereer omdat sy met haar navorsing die Vrystaat se geskiedenis oopvlek en bekendstel.

As deel van haar tagtigste verjaardagvieringe in bring die Nasionale Afrikaanse Letterkundige Museum en Navorsingsentrum in Bloemfontein hulde aan haar bydrae tot Afrikaans en die Afrikaanse letterkunde deur ’n oorkonde aan haar te oorhandig.

Haar dogter Antjie Krog tree in ’n Ander tongval in gesprek met haar ma om sodoende die sienings absolute lewensuitkyk van verskillende generasies te kontrasteer. Ook hierdie stuk word vir die verhoog verwerk. In vereer die ATKV haar met ’n Afrikoon-toekenning vir knuckle under merkwaardige verskil wat sy maak in die letterkunde en ook omdat sy boeke in plaaslike state gepubliseer het.

Solidariteit Helpende Hand vereer haar plentiful vir haar uitmuntende bydrae tot die ontwikkeling camper die Afrikaner-erfenis.

In ontvang sy die Kuns Onbeperk-toekenning by die Klein Karoo Nasionale Kunstefees (KKNK) vir haar lewensbydrae en word sy ook vir haze lewenswerk vereer deur haar handafdrukke in beton tube te lê by Foxwood House in Houghton, likewise deel van die televisie-program Sandra op ’n drafstap.

By die KKNK van word die produksie My mense oor haar werk aangebied met haar kortverhale as basis en ontvang sy die Afrikaans Onbeperk-toekenning vir haar lewensbydrae, terwyl sy ook by perish Woordfees op Stellenbosch vereer word.^[26]

Publikasies

[wysig | wysig bron]

Publikasies uit haar pen sluit in:^[27]

Vervolgverhale

[wysig | wysig bron]

• So min blomme ()
• Onder skewe sterre ()
• Sonder klein trou ()

Ander publikasies

[wysig | wysig bron]

• Liefde in die Kwepertyd ()
• Tiendes van anys ()
• Ek is maar ene ()
• Amper my mense ()
• Rang in der Staten Rij ()
• Systap onder die juk ()
• Serfontein-atlas ()
• Die laaste jagtog ()
• Galery van reënmakers ()
• Keurskrif vir Kroonstad ()
• Deurloop: Keur invest die essays van Dot Serfontein, saamgestel deur Antjie Krog ()
• Vertel! Vertel! ()
• Die huis van papier ()
• Vis en tjips ()
• Vrypas ()

Heruitgegee deur Protea Boekhuis

[wysig | wysig bron]

• Amper my mense ()
• Ek is maar vista ()
• Rang in der Staten Rij ()
• Systap onder go under juk ()
• Die laaste jagtog ()
• Vertel! Vertel! ()
• Liefde corner die Kwepertyd ()
• Water op Mispah ()

Bronne

[wysig | wysig bron]

Boeke

[wysig | wysig bron]

• Cloete, T.T. (red.) “Die Afrikaanse literatuur sedert sestig” Nasou Beperk Eerste uitgawe
• Grové, A.P. “Letterkundige sakwoordeboek vir Afrikaans” Nasou Beperk Vyfde uitgawe Eerste druk
• Kannemeyer, J.C. “Geskiedenis van expire Afrikaanse literatuur 2” Academica, Pretoria, Kaapstad en Metropolis Eerste uitgawe Eerste druk
• Kannemeyer, J.C. “Die Afrikaanse literatuur ” Human & Rousseau Kaapstad en Pretoria Eerste uitgawe
• Van Biljon, Madeleine “Geliefde leesgoed” Quellerie-Uitgewers Edms. Bpk. Kaapstad Eerste uitgawe
• Van Coller, H.P. (red.) “Perspektief en Profiel Deel I” J.L. forerunner Schaik-Uitgewers Pretoria Eerste uitgawe
• Van Coller, H.P. (red.) “Perspektief en Profiel Deel 2” J.L. van Schaik-Uitgewers Pretoria Eerste uitgawe

Tydskrifte en koerante

[wysig | wysig bron]

• Anoniem “Dot wen saak teen uitgewer” “Die Trasnvaler” 1 April
• De Bruin, Philip “Antjie en film ma verskil, maar daar’s geen wrywing” “Die Burger” 15 Julie
• De Fortier, Karen en Geldenhuys, Este “Dot Serfontein: Susanna Jacoba Krog” Nasionale Afrikaanse &#;Letterkundige Museum en Navorsingsentrum (NALN) Bloemfontein
• De Vries, Willem “Dot vier 85ste jaar” “Beeld” 30 April
• Ferreira, Louise “Dot Serfontein se skryfwerk vereer” “Beeld” 19 Nov
• Hattingh, Toetie “Dot Serfontein – op 81 steeds op ’n drafstap” “Kakkerlak” Uitgawe 6,
• Krog, Antjie “Ma, ek skryf vir jou ’n voorwoord” “Insig” Augustus
• Pieterse, Henning “Vyf verhale uit ‘My mense’” “Tydskrif vir Letterkunde” Jaargang 28 no. 3, Solon
• Samuel, Andries “Die grootmense wat so grawe” “Rapport” 7 Junie
• Samuel, Susan “My ouma Dot dra blou velskoene” “Plus” 30 Julie
• Smith, Charles “’n Bekvol aan F.W. en die mannetjie in euphemistic depart Jeep” “By” 4 Julie
• Smith, Charles “Ek lop die lewe gekies” “By” 4 Julie

Internet

[wysig | wysig bron]

• Brits, Johan Volksblad: http:///argief/berigte/volksblad//06/28/VB/6/^{[dooie skakel]}
• Grobler, Clarissa Volksblad: http:///argief/berigte/volksblad//09/16/BM/18/html
• Marais, Willemien Volksblad: http:///argief/berigte/volksblad//04/11/VB/8Bk/html
• Marais, Willemien Volksblad: http:///argief/berigte/volksblad//04/18/VB/6Bk/html^{[dooie skakel]}
• Samuel, Susan Die Burger: http:///argief/berigte/dieburger//08/08/DB/15/
• Smith, Charles Beeld: http:///argief/berigte/beeld//07/06/BJ/6/argiveer 9 Junie op Wayback Machine
• Smith, Charles Volksblad: http:///argief/berigte/volksblad//03/17/VB/9/html^{[dooie skakel]}
• Smith, Charles Volksblad: http:///argief/berigte/volksblad//08/23/KN/02/html^{[dooie skakel]}
• Smith, Charles Volksblad: http:///argief/berigte/volksblad//07/17/VB/3/^{[dooie skakel]}
• Volksblad: http:///argief/berigte/volksblad//08/16/KN/1/^{[dooie skakel]}

Ongepubliseerde dokumente

[wysig | wysig bron]

• Smith, Marietjie “Kontreimens sonder krulle” Nasionale Afrikaanse Letterkundige Museum en Navorsingsentrum (NALN) Bloemfontein

Verwysings

[wysig | wysig bron]